عملیات بازار باز از تئوری تا واقعیت
عملیات بازار باز به خرید و فروش اوراق دولتی در بازار آزاد، برای افزایش یا کاهش میزان پول در سیستم بانکی گفته میشود که توسط بانکهای مرکزی کشورها انجام مییابد. خرید اوراق توسط بانک مرکزی به سیستم بانکی پول تزریق میکند و رشد اقتصادی را افزایش میدهد، در حالی که بانک مرکزی با فروش اوراق دولتی باعث کاهش حجم پول میشود.
عملیات بازار باز، نرخ تنزیل و نرخ ذخیره قانونی از ابزارهای اصلی سیاستهای پولی است، که در این متن به عملیات بازار باز پرداخته خوهدشد. هدف خزانهداری فدرال آمریکا در استفاده از این ابزار، تنظیم نرخ وجوه فدرالی یا همان نرخی که طبق آن بانکها از یکدیگر قرض میگیرند، میباشد.
هدف عملیات بازار باز
عملیات بازار باز میتواند اهداف متفاوتی را دنبال کند. در بسیاری از کشورها مهمترین وظیفه بانکمرکزی کنترل نرخ تورم است که از طریق عملیات بازار باز نیز صورت میگیرد. در کشورهایی که نرخ برابری ارز را کنترل میکنند، این عملیات با هدف کنترل نرخ ارز صورت میگیرد.
هنگام افزایش تقاضا برای پول پایه، بانک مرکزی در صورت تمایل به حفظ نرخ بهره کوتاه مدت، باید عرضه پول پایه را افزایش دهد، بانک مرکزی از طریق بازار باز اقدام به خرید دارایی مالی مانند اوراق قرضه دولتی میکند برای پرداخت این داراییها، ذخایر بانکی در قالب پول پایه جدید به عنوان مثال وجه نقد تازه چاپ شده به بانک فروشنده منتقل میشود و حساب فروشنده اعتبار مییابد. بنابراین، مقدار کل پول پایه در اقتصاد افزایش مییابد. برعکس، اگر بانک مرکزی این داراییها را در بازار باز بفروشد، به میزان مبلغ پول پایه ای که توسط بانک خریدار نگهداری میشود کاهش مییابد و بهطور مؤثر پول پایه را کاهش میدهد .این روند موثر است زیرا بانک مرکزی این اختیار را دارد که بتواند پول را وارد چرخه یا از آن خارج کند. آنها تنها نهاد با توانایی نامحدود در کل سیستم برای تولید پول هستند. یک سازمان دیگر ممکن است برای یک دوره زمانی بتواند بر بازار باز تأثیر بگذارد، اما بانک مرکزی همیشه قادر خواهد بود با عرضه نامحدود پول بر نفوذ سایر نهاد ها غلبه کند.